انتخاب ساز تخصصی موسیقی از مهم‌ترین مراحل یادگیری است. یادگیری ساز و قدم نهادن به دنیای موسیقی می‌تواند یکی از تجربه‌های جذابی باشد که تا به حال در زندگی انجام داده‌اید. اینکه در مدرسه شروع به یادگیری ساز کرده‌اید، یا قصد ملحق شدن به یک گروه موسیقی را دارید و یا اینکه پس از بزرگ شدن فرزندتان وقت بیشتری دارید و نیت کرده‌اید که یک ساز را تجربه کنید، در لذتی که از این کار خواهید برد تأثیری نمی‌گذارد.
اینکه بر سر چند راهی گیر کرده‌اید و نمی‌دانید بهترین ساز برای یادگیری کدام است، یک موقعیت عالی است و از آن هراس نداشته باشید زیرا به معنی امکان‌پذیر بودن هر چیزی است. شما برای شروع یادگیری میتوانید از بین سازهای سنتی و جدید، غربی یا شرقی یکی را انتخاب کرده و توانایی و مهارت خود را در زمینه موسیقی بیازمایید. در این مقاله سعی داریم راهکارها و توصیه‌های لازم برای انتخاب ساز تخصصی خود و آسان‌ترین سازها، از بین انواع سازهای موجود را به شما ارائه دهیم.
انتخاب ساز بر اساس شخصیت
یکی از سوالات متداول هنرجویان مبتدی این است که “از کجا بفهمم به چه سازی علاقه دارم“. انتخاب ساز موسیقی که بتواند موجب لذت بردن شما از مسیر یادگیری شود، اهمیت بسیار زیادی دارد. به همین دلیل بهتر است پیش از خرید ساز، ابتدا به علایق خود توجه کنید. در ادامه شما را با هر یک از انواع آلات موسیقی و ویژگیهای آنها بیشتر آشنا می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که از کجا بفهمیم به کدام ساز علاقه داریم.
پیانو
پیانو یکی از معمول‌ترین سازها برای یادگیری موسیقی است؛ زیرا به خوبی ذات موسیقی را نشان می‌دهد و از طرف دیگر در بسیاری از فرهنگ‌ها و سبکهای موزیک رایج است. اگر قصد یادگیری موسیقی را دارید، پیانو بهترین ساز برای یادگیری است که فارغ از سن و سال، پیر یا جوان بودن میتوانید نواختن آن را فرا بگیرید. یادگیری این ساز به شما درکی عمیق از اصول موسیقی می‌دهد که می‌تواند زمینه‌ساز یادگیری آسان‌تر سایر سازها در آینده باشد. انواع مختلفی از خانواده این ساز وجود دارد که بعدها میتوانید یادگیری آن را به کارنامه موسیقی خود اضافه کنید، همچون آکاردئون، سینتی سایزر، هارپسیکورد، هارمونیوم و ارگان.
(پیش از خرید این ساز، پیشنهاد می‌کنیم مقاله مشاوره برای خرید ارگ را مطالعه کنید).
گیتار
یادگیری گیتار، از کلاسیک گرفته تا متال، درهای بسیاری را از نظر تنوع و سبک به روی شما باز می‌کند. گیتار از جمله سازهایی است که در فرهنگ پاپ تأثیر بسزایی داشته است و در بین کسانی که مبتدی هستند و به تازگی قصد یادگیری ساز را دارند، محبوبیت ویژه‌ای دارد. شما در انتخاب بهترین گیتار برای مبتدی ها با تنوع زیادی روبه‌رو هستید، میتوانید مدل آکوستیک را انتخاب کرده و یا میتوانید کار خود را با یک گیتار الکتریک شروع کنید.
زمانی که مقدمات ساز گیتار را آموختید، میتوانید نواختن سازهای دیگری ازجمله گیتار بیس، ماندولین، بانجو، چنگ و سنتور را نیز بیاموزید. در نظر داشته باشید که یادگیری این ساز، نیازمند صبر و تلاش بسیاری است، به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم که اگر در رسیدن به اهدافتان صبور و با پشتکار هستید، به سراغ آن بروید.
خانواده ویولن
یکی از حرفه‌ای‌ترین کارها در زمینه موسیقی، نواختن سازهای زهی و کلاسیک به خصوص در ارکستر است. اگر به موسیقی کلاسیک علاقه‌مند هستید، سازهای زهی می‌توانند انتخاب مناسبی برای شما باشند و این سازها در سرتاسر جهان طرفداران بی‌شماری دارند. در نظر داشته باشید که مهارت یافتن در نواختن سازهای زهی نیازمند تمرین مداوم و مستمر است. به همین دلیل یادگیری این ساز عموما برای افرادی توصیه می‌شود که در یادگیری صبورتر بوده و برای کسب مهارت بی وقفه تلاش می‌کنند. سازهای زهی کلاسیک شامل ویولن، ویولا، ویولن سل و دابل بأس هستند.
ویولن ازجمله سازهایی است که طیف وسیعی دارد، در سایزهای مختلف تولید می‌شود و به راحتی می‌توان آن را نگاه داشت و نواخت. بهترین ویولن از نظر کیفیت صدا و صداهایی که تولید می‌کند در نوع خود بی‌نظیر است. ویولا کمی از ویولن بزرگ‌تر و تیره‌تر است و همچنین صدای بم‌تری نسبت به آن دارد. اگر دست‌های بزرگ و بازوی بلندی دارید، شاید انتخاب ساز موسیقی ویولا برای شما مناسب‌تر باشد. ویولن سل از ویولن و ویولا بسیار بزرگ‌تر است و برای نواختش باید آن را روی زمین قرار داد. این ساز صدای بمی دارد و در ارکسترها می‌تواند هماهنگی خوبی با سایر سازها ایجاد کند. دابل باس کم صداترین عضو خانواده ویولن است. این ساز نیز با آرشه نواخته می‌شود.
(برای آشنایی با اینکه چه سازی برای کودکان مناسب است ، میتوانید این مقاله را نیز مطالعه کنید)
ساز برنجی
سازهای برنجی دارای دو نوع ساده و پیچیده هستند که معمولاً دارای لوله بلند فلزی‌اند که روی آنها ابزارآلات و دکمه‌هایی تعبیه شده است که میزان نت و حجم صدا را کنترل می‌کنند. این سازها از طریق لب و با دمیدن در ساز نواخته میشوند. این نوع سازها در انواع سبک موسیقی همانند جاز، ارکستر، مارش نظامی و موسیقی R&B نواخته میشوند از انواع آن می‌توان به شیپور (ترومپت)، توبا، سوسافون، ترومبون و هورن فرانسوی اشاره کرد.
سازهای برنجی یکی از انتخاب‌های خوب برای هنرجویان مبتدی هستند، زیرا قیمت آنها عموما مناسب است و به راحتی در دسترس می‌باشند. همچنین یادگیری آنها چندان دشوار نیست و شما میتوانید پس از گذشت مدتی، چندین قطعه موسیقی را بنوازید.
(چنانچه قصد تهیه فلوت را دارید، مطالعه مقاله راهنمای خرید فلوت کلیددار را به شما پیشنهاد می‌کنیم)
ساز بادی
سازهای بادی چوبی (وودویندز) از انواع سازهای دمیدنی هستند. صدا در این سازها از طریق نی و با ضربه زدن به آن ایجاد می‌شود (به جز فلوت). نواختن این سازها نیاز به بنیه قوی دارد زیرا شما مدام در حال دمیدن به داخل آن هستید. این ساز برای اجرای موسیقی کلاسیک و جاز کاربرد بسیاری داشته و طنین بسیار گوش‌نوازی دارد. از انواع این ساز می‌توان به فلوت، کلارینت، ساکسیفون، باسون و هارمونیکا اشاره کرد. سازهای بادی از جمله سازهایی هستند که یادگیری آنها آسان است و این امر موجب انگیزه بخشیدن به هنرجو، به ویژه در ابتدای مسیر یادگیری می‌شود.
(چنانچه قصد آشنایی با بهترینهای پن فلوت را دارید، مطالعه این مقاله را به شما پیشنهاد می‌کنیم)
ساز کوبه‌ای
پرکاشن (سازهای کوبه‌ای) یکی از سازهای اصلی در بندهای موسیقی است. در برخی از بندها تنها از یک درام استفاده می‌شود ولی در سایر گروه‌های موسیقی میتوانید انواع پرکاشن را که با مالش و ضربه دست و یا با استفاده از چوب اجرا میشوند، ببینید. این ساز مؤثرترین نوع ساز برای ایجاد ریتم در موسیقی است. انواع پرکاشن شامل: درام، ویبرافون، زایلافون، بلز، کانگا و تیمپانی میشوند. اگر شما روحیه‌ای شاد و پر جنب و جوش دارید، انتخاب این ساز می‌تواند بسیار مناسب باشد.
(برای آشنایی با بهترین اپلیکیشن های آموزش موسیقی مطالعه این مقاله را به شما پیشنهاد می‌کنیم)
سازهای جدید در دنیای موسیقی
سازها صرفاً به این ابزارآلات موسیقی که تاکنون نام بردیم، محدود نمی‌شوند و افراد می‌توانند از ابزارهای مختلفی استفاده کرده و نت‌های موسیقی بیافرینند. شاید تا به حال دیده باشید مردی در کنار خیابان با چند سطل رنگ و چند درب قابلمه به زیبایی هر چه تمام‌تر می‌نوازد. علاوه بر این، امروزه با گسترش و پیشرفت تکنولوژی ابزار جدید الکترونیکی وارد بازار شده که با یک دستگاه واحد می‌توان صدای انواع سازها در ریتم‌ها و سبکهای مختلف را استخراج کرد. بی شک دی جی یکی از این ابزارهاست. در دنیا انواع و اقسام سازهای مختلف سنتی و جدید وجود دارد که ما در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌کنیم: ارهو، پیپا، گوژنگ (سازهای چینی)، سه‌تار، سنتور، کوتو (چنگ ژاپنی)، پن پایپ، هورن انگلیسی، ملوفون و…
(چنانچه قصد آشنایی با مشخصات پیانو خوب را دارید، مطالعه این مقاله می‌تواند به شما کمک کند)
بهترین انتخاب شما کاملاً به خود شما بستگی دارد اینکه که هستید و چه می‌خواهید؟
راحت ترين ساز برای يادگيری کدام است؟
هنرجویان هنگام تصمیم‌گیری برای انتخاب ساز مناسب، معیارهای متفاوتی را در نظر می‌گیرند. علاوه بر انتخاب ساز بر اساس شخصیت، یکی از این معیارها آن است که چه سازی انتخاب کنم که یادگیری آن به زمان نسبتا کمتری نیاز داشته باشد. در ادامه توضیح می‌دهیم که یادگیری کدام ساز آسان است و میتوانید با فرا گرفتن آنها در مدت زمان کوتاهتری برخی قطعات را بنوازید.
دف
ساز دف یکی از سازهای ضربی محبوب است که عموما در موسیقی‌های محلی و به صورت گروهی کاربرد دارد. این ساز ریتمیک بوده و از آنجایی که نت‌های موسیقی در نواختن آن دخالتی ندارند، یادگیری آن بسیار آسان‌تر است. از مزایای دیگر این ساز می‌توان به اندازه نسبتا کوچک و وزن کم آن اشاره کرد. بیشتر هنرجویان می‌توانند با گذشت حدودا ۳ تا ۴ ماه، چندین ریتم به آسانی بنوازند.
تنبک
تنبک یکی دیگر از پرکاشن‌هاست که به وسیله ضربه زدن انگشتان دست روی آن نواخته می‌شود. از جمله ویژگی این نوع سازها می‌توان به ریتمیک بودن آنها اشاره کرد. بنابراین چون نت‌های موسیقی در نواختن ساز دخالتی ندارند، یادگیری آن بسیار آسان‌تر از سایر آلات موسیقی خواهد بود. از ساز تنبک هم در گروه نوازی و هم در اجراهای انفرادی (سولو) می‌توان استفاده کرد.هنرجویان مبتدی عموما پس از گذشت تقریبا ۶ ماه (در صورت تمرین مداوم و منظم) قادر به نواختن چندین ریتم هستند.
گیتار
گیتار یکی از محبوب‌ترین سازهای دنیاست که یادگیری نوع آکوستیک آن بسیار آسان‌تر از مدل الکتریک آن است. این ساز در سبکهای پاپ، فلامنکو، کلاسیک و… آموزش داده می‌شود. اگر به تازگی قصد یادگیری این ساز را دارید، پیشنهاد می‌کنیم به سراغ سبک پاپ بروید؛ زیرا بیشتر بر مبنای آکوردهای ساده است و این امر می‌تواند موجب سهولت یادگیری شود. بیشتر هنرجویان پس از گذشت ۴ تا ۵ ماه، قادر به نواختن برخی قطعات بسیار زیبا هستند.
سه تار
سه تار، سازی بسیار ظریف و سبک وزن بوده که نواختن آن در مقایسه با سایر سازهای زهی زخمه‌ای آسان‌تر است. سه تار به دلیل ظرافت تارهایش این امکان را به هنرجو می‌دهد که بتواند آن را با انگشتان خود بنوازد. در حالی که عود و تار اینگونه نیستند و برای نواختن حتما به مضراب نیاز خواهید داشت. در صورت تمرین مداوم و منظم، هنرجویان عموما پس از گذشت ۷ تا ۸ ماه قادر خواهند بود برخی قطعات را بنوازند.
سنتور
اگر به نواختن قطعات موسیقی سنتی ایرانی علاقه دارید، سنتور می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد. برای نواختن هر یک از دستگاه‌های موسیقی باید ساز را به صورت مجزا کوک کنید. این امر باعث می‌شود تا یادگیری و نواختن قطعات برای هنرجویان مبتدی آسان‌تر باشد و با گذشت حدودا ۴ تا ۵ ماه، بتوانند چندین قطعه دارای ملودی را به آسانی بنوازند.
فلوت ریکوردر
اگر به سازهای بادی علاقمند هستید، بهتر است به سراغ فلوت ریکوردر بروید. یادگیری این ساز به ویژه برای کودکان بسیار آسان است و یادگیری روش صحیح دمیدن در ساز، چالش چندان بزرگی برای شما نخواهد بود. بیشتر هنرجویان پس از گذشت ۳ ماه می‌توانند قطعات ساده و زیبایی را بنوازند.
پیانو
شاید شنیده باشید که یادگیری این ساز بسیار دشوار است و پایه‌ای برای یادگیری سایر سازهای موسیقی است. اما خوب است بدانید که یادگیری آن در مراحل ابتدایی بسیار آسان است و این امر موجب انگیزه بخشیدن به هنرآموز می‌شود. ثابت بودن جای نت‌ها و منظم بودن ترتیب قرارگیری آنها روی ساز، یادگیری را بسیار آسان می‌کند، به گونه‌ای که با گذشت ۶ ماه از آغاز یادگیری، میتوانید چندین قطعه دارای ملودی را بنوازید.
چگونه یک ساز انتخاب کنیم؟
چگونه یک ساز انتخاب کنیم؟- پیش از انتخاب ساز موسیقی خود، سازهای مختلف را امتحان کنید. این همه مدت صبر کرده‌اید کمی دیگر نیز صبر به خرج دهید. ترومپت، گیتار، پیانو، فلوت یا هر ساز دیگر را لمس کنید و سعی کنید آنها را به صدا درآورید. قرار نیست قطعه‌ای بنوازید، همین تولید صدا شما را آگاه می‌کند که آیا حاضر هستید این ساز را یاد بگیرید و آیا ارزش وقت صرف کردن دارد یا خیر. برای این کار میتوانید با یک فرد خبره به فروشگاه‌های ساز مراجعه کنید و فروشندگان حتماً به شما این اجازه را خواهند داد که سازهای مختلف را امتحان کنید. حتی برخی از آنها با توجه به تجربیاتشان می‌توانند توصیه‌های کاربردی به شما ارائه دهند.
(چنانچه قصد آشنایی با جدیدترین سازهای کوبه ای را دارید، مطالعه این مقاله را به شما پیشنهاد می‌کنیم)
- برای انتخاب ساز، به امکاناتی که در دسترس شماست توجه کنید؛ اینکه به کدام آموزشگاه دسترسی دارید، هزینه خرید ساز چقدر است، معلم خصوصی، شرایط تمرین و… همه چیز را در نظر بگیرید. اگر قصد یادگیری موسیقی در یک مدرسه موسیقی را دارید، از تعداد و انواع سازهایی که در آنجا هست مطلع شوید، شاید شما بخواهید سازی را یاد بگیرید که در مدرسه موجود نمی‌باشد، درخواست بدهید و مطمئن شوید که آن ساز را فراهم می‌کنند و یا ببینید شرایط آموزش آن را دارند یا خیر.
حتما بخوانید:
- همواره برای انتخاب ساز، گزینه‌های زیادی برای خود در نظر بگیرید و خودتان را محدود به یک ساز خاص نکنید. برخی از سازها پیش زمینه یادگیری سازهای دیگر هستند و شما میتوانید کار خود را با آنها شروع کرده و کم‌کم به سازهای دیگر نیز تسلط پیدا کنید.
- به ویژگیهای بدنی، سایز و اندازه خود دقت کنید؛ به عنوان مثال برای نواختن سازهای برنجی باید دندان‌های قوی و یا لب‌های کوچک داشته باشید، داشتن انگشتان کوتاه می‌تواند مانع شما برای نواختن سازهای بسیاری باشد. برای انتخاب ساز تخصصی موسیقی همواره باید به این نکته فکر کنید که آیا توانایی بدنی حمل ساز، ضربه زدن، دمیدن و یا هر عمل دیگری که برای نواختن ساز نیاز است را دارید یا نه.
- انتخاب ساز بر اساس شخصیت نیز از نکات دیگری است که حتماً باید مد نظر قرار دهید. ویژگیهای شخصیتی همانند خجالتی بودن، اجتماعی بودن، درون‌گرا یا برونگرا بودن در انتخاب ساز می‌تواند مؤثر باشد.
- آنچه را که دوست دارید یاد بگیرید. به این موضوع دقت کنید که هنگام شنیدن موسیقی یا پخش موزیک از رادیو یا هر جای دیگری، کدام ساز و نوا بیشتر شما را مجذوب کرده و حال خوبی به شما می‌دهد.
اگر مدام با انگشت بر روی سطوح می‌زنید و می‌کوبید، نشان‌دهنده علاقه و استعداد شما برای یادگیری سازهای کوبه‌ای است. یا اگر هنگام اجرای گیتار در هوا با دستانتان گیتار می‌زنید، نشان‌دهنده تمایل شما به سازهای زهی و گیتار است. به این نشانه‌ها توجه کنید.
- سازی را انتخاب کنید که در عمل نیز بتوانید آن را بنوازید. ممکن ساز مورد نظر شما درام باشد ولی والدینتان به خاطر صدای بلندش به شدت با آن مخالف باشند. در چنین شرایطی به فکر جایگزین باشید مثلاً میتوانید از درام دیجیتال که با هدفون و بدون مزاحمت نیز نواخته می‌شود، استفاده کنید. یا در صورتی که محلی برای قرار دادن ساز بزرگی مثل درام، پیانو و… ندارید، به فکر راه چاره باشید. با توجه به شرایطتان سازی را انتخاب کنید که بتوانید آن را بنوازید نه اینکه به دلیل محدودیت‌های مختلف تبدیل به یک عضو دکوری در خانه‌تان شود.
- پیش‌تر ذکر کردیم که گزینه‌های خود را باز بگذارید اما این برای مرحله پس از یادگیری است؛ یعنی خودتان را تنها به یک ساز موسیقی محدود نکنید؛ اما در ابتدا برای انتخاب بهتر یک لیست پنج تایی (کمتر یا بیشتر) از سازهایی که علاقه مند به یادگیری آن هستید، تهیه کنید. سپس با تحلیل شرایط و ویژگیهای مختلف آنها را اولویت بندی کرده و در نهایت یک ساز را انتخاب کنید.
سوالات متداول درباره مشاوره انتخاب ساز موسیقی
۱- چه سازی مناسب من است؟
هنگام تصمیم‌گیری برای انتخاب ساز تخصصی موسیقی باید موارد متعددی را در نظر داشته باشید؛ از جمله اینکه به صدای کدام ساز علاقه دارید؟ آیا مدت زمان یادگیری ساز برای شما مهم است؟ روش نواختن کدام ساز برایتان راحت‌تر است؟ چه میزان بودجه برای خرید ساز در اختیار دارید؟ و…
۲- از کجا بفهمم به چه سازی علاقه دارم؟
سازهای مختلف را بشناسید، اینکه هر کدام به چه روشی نواخته میشوند و چالشهای یادگیری آنها چیست. سبکهای موسیقی مختلف را گوش کنید و دریابید که به کدام سبک علاقه بیشتری دارید. همچنین ویژگیهای شخصیتی خود را نیز در نظر بگیرید، اینکه آیا در یادگیری فرد صبوری هستید؟ یا ترجیح میدهید به سراغ سازهایی بروید که در مدت زمان کوتاهتری بتوانید در آن مهارت کسب کنید. با در کنار هم قرار دادن تمام این معیارها میتوانید انتخاب مناسبتری داشته باشید.
۳- یادگیری کدام ساز آسان است؟
اگر به دنبال سازی هستید که یادگیری آن چندان دشوار نباشد، سازهای ضربی ریتمیک، همانند دف و تنبک می‌توانند گزینه بسیار مناسبی باشند؛ زیرا نت‌های موسیقی در نواختن آنها دخالت زیادی ندارد. از سوی دیگر گیتار آکوستیک، پیانو، فلوت ریکوردر، هارمونیکا (ساز دهنی)، سنتور و سه تار از جمله سازهایی هستند که یادگیری آنها به نسبت ساده‌تر است.
سخن پایانی
انتخاب ساز موسیقی همواره یکی از دغدغه‌های اصلی هنرجویان است. از آنجایی که ساز تاثیر بسزایی در انگیزه و مسیر یادگیری شما دارد، پس بهتر است پیش از خرید، ابتدا سازهای متفاوت را بشناسید و موارد متعددی را در تصمیم‌گیری خود لحاظ کنید. در این مقاله تلاش کردیم تا با ارائه مشاوره انتخاب ساز موسیقی شما را در شناختن ساز مورد علاقه خود راهنمایی کنیم.
