راهنمای خرید سازهای کوبه ای، معرفی انواع پرکاشن و درامز (+ نکات خرید سازهای پرکاشن)

همانطور که می‌دانید، سازهای کوبه ای از طریق ضربه زدن و سائیدن دست، استیک یا بیتر تولید صدا و نوا می‌کنند. این سازها معمولا برای به وجود آوردن ریتم طراحی شده‌اند و به صورت ترکیبی با سازهای دیگر نواخته می‌شوند اما بسیاری از آن‌ها نیز به تنهایی و برای تولید ملودی به کار می‌روند. با رشد تجارت جهانی و افزایش نقش موسیقی در زندگی افراد، بسیاری از این سازها معرفی شده و طرفداران مختلفی در اقصی نقاط جهان پیدا کرده‌اند.

انواع ساز کوبه ای تقریباً از زمان ظهور بشر وجود داشته و تاریخچه برخی از آن‌ها به بیش از ۶۰۰۰ سال می‌رسد. جدا از ابعاد و نگاه موسیقیایی در بسیاری از فرهنگ‌ها، سازهای کوبه‌ای جنبه ماورایی، قدرت‌بخش و شفابخش داشته و در بسیاری از مراسم و آیین‌های دینی و مقدس استفاده می‌شده است. در مقاله راهنمای خرید سازهای کوبه ای، شما را با انواع گوناگون این ساز و مهم‌ترین ویژگی هر یک از آن‌ها بیشتر آشنا می‌کنیم.

محبوب‌ترین سازهای کوبه ای جهان

کالیمبا

در مقاله راهنمای خرید سازهای کوبه ای به ساز امبیرا یا کالیمبا که بیش از ۳۰۰۰ سال قدمت دارد، اشاره می‌کنیم. گفته می‌شود خاستگاه این ساز شمال شرق آفریقاست و در گذشته به نام پیانوی آفریقایی شهرت داشته است. کالیمبا یک ساز ملودیک است که روی آن ۷ تا ۱۲ کلید وجود دارد. کلیدها روی یک جعبه چوبی قرار گرفته‌اند که داخل آن یک حفره برای تقویت و تشدید صدا قرار دارد. با ضربه زدن به وسیله انگشت روی کلیدها، اصواتی بسیار دلنشین تولید می‌شود.

(چنانچه قصد نواختن سنتور را دارید، برای مشاهده و مقایسه قیمت سنتور مبتدی مطالعه این مقاله را به شما پیشنهاد می‌دهیم)

جیمبه (Djembe)

ساز جیمبه از غرب آفریقا و میان مردمان ماندینکا می‌آید. این ساز ظاهری قبیله‌ای دارد و تقریباً خاستگاه تمام سازهای کوبه‌ای محسوب می‌شود. با استفاده از این ساز می‌توان طیف وسیعی از تن‌های موسیقی، از بم و عمیق گرفته تا روشن و بالا را اجرا کرد. این ساز قابلیت حمل آسانی دارد. جیمبه های سنتی معمولاً از چوب و پوست بز تهیه شده‌اند ولی در جیمبه‌های مدرن از مواد ترکیبی و مصنوعی برای ساخت بدنه و سری استفاده می‌شود. جیمبه با دست و گاهی با چوب نیز نواخته می‌شود. این ساز ظاهری سنتی دارد و از آنجایی که یادگیری آن چندان دشوار نیست، باعث شده است تا به یکی از سازهای محبوب میان هنرجویان تبدیل شود.

(چنانچه قصد تهیه بهترین مدل ویولن را دارید، مطالعه این مقاله را به شما پیشنهاد می‌کنیم)

جان جان (Djun Djun)

جان جان که برخی آن را “دان دان” نیز می‌خوانند، از گروه طبل‌های طناب دار غرب آفریقاست. این ساز در اندازه‌های مختلف وجود دارد و معمولاً در کنار جیمبه اجرا می‌شود. این ساز از سه ساز کوبه ای تشکیل شده است؛ دان دونبا (بزرگ)، سانگبا (متوسط) و کان کینی (کوچک). هر یک از این بخش‌ها از کنده‌های تو خالی ساخته شده‌اند. هر بخش معمولا در سر خود دارای پوست مصنوعی است و با چوب، مَلِت و… نواخته می‌شود. حتی برخی نوازندگان با یک دست خود، ساز و با دست دیگر زنگ را می نوارند.

(چنانچه قصد آشنایی با انواع فلوت را دارید، مطالعه این مقاله را به شما پیشنهاد می‌کنیم)

کاخن

کاخن یکی از انواع سازهای کوبه ای بوده که منشأ آن کشور پِرو است. کاخن یک لغت اسپانیایی به معنای صندوق یا جعبه است. نواختن این ساز به این شکل است که نوازنده روی ساز چوبی که در کنار یا پشت آن یک حفره وجود دارد، می‌نشیند و با ضربه بر سطح ساز و اطراف آن اصوات و نت‌های متفاوت را اجرا می‌کند. کاخن به دو نوع ثابت و رگلاژی تقسیم می‌شود و در سبک‌های فلامنکو و جاز کاربرد بسیاری دارد.

(چنانچه قصد آشنایی با گرانترین سنتور را دارید، مطالعه این مقاله را به شما پیشنهاد می‌کنیم)

نوع ثابت آن دارای فنر یا سیم گیتار است، صدای یکنواختی داشته و قابلیت تنظیم ندارد. مدل رگلاژی نیز دارای فنر یا سیم گیتار است با این تفاوت که قابلیت تنظیم صدا را نیز دارد. قسمتی که هنگام نواختن به آن ضربه زده می‌شود، تاپا نام دارد. نوع چوبی که صفحه تاپا را تشکیل می‌دهد، متنوع است. به طور کلی بهتر است که از چوب گیلاس، ماهون و افرا استفاده شود و برای قسمت‌های دیگر از چوب کاج، صنوبر و… استفاده می‌شود.

کنگا (Conga)

کانگا یا کنگا از درام‌های دستی لاتینی است که ریشه در کوبا دارند و عموما از چوب و پوست گوساله ساخته می‌شوند. یک مجموعه کامل از کانگا دارای سه طبل، تومبا (بزرگ‌ترین طبل)، کنگا و کوینتو (کوچک‌ترین طبل) است. ساز کانگان در صورتی که دارای چهار تکه باشد، کوچک‌ترین ساز آن ری کوینتو است. در بسیاری از کشورها این مجموعه به تومبا مشهور است و برای نواختن در سبک‌های مختلفی از جمله، راک، بلوز، آر اند بی و… مناسب است. نواختن این ساز به دو صورت نشسته و ایستاده (به کمک استند) امکان پذیر است.

هنگ درام

از جدیدترین سازهای کوبه‌ای می‌توانیم به هندپن یا هنگ درام اشاره کنیم. این ساز در سال ۲۰۰۰ ساخته و به سرعت در بین مردم محبوب شد. در این ساز از طریق ضربه، مالش و یا کشیدن دست بر بدنه ساز، صدای بسیار زیبایی تولید می‌شود. هنگ درام شکلی شبیه به بشقاب‌ پرنده و جنسی از فولاد (معمولاً از جنس برنج) دارد.

هنگ درام دارای دو نوع ماینور و ماژور است. پیشنهاد می‌کنیم برای نواختن ساز آرام و غمگین، هنگ درام ماینور و برای نواختن آهنگ‌های هیجانی‌تر و شاد، هنگ درام ماژور را انتخاب کنید. همچنین به تعداد نت‌های روی ساز دقت کنید؛ سازهای ارزان قیمت‌تر، تعداد نت‌های کمتری دارند. هنگ درام دارای ۹ نت، یکی از متداول‌ترین انواع این ساز  محبوب است.

(برای یافتن پاسخِ سوال از کجا بفهمیم به کدام ساز علاقه داریم ، می‌توانید این مقاله را نیز مطالعه کنید)

در نهایت اینکه هنگ درام قابلیت کوک ندارد و گام مشخصی را از اول داراست. پیشنهاد می‌کنیم پیش از خرید گام، اسکیل یا ملودینگ مورد نظر خود را انتخاب کنید.

درام؛ رایج‌ترین ساز کوبه ای

یکی از شناخته‌شده‌ترین انواع ساز کوبه ای در جهان، درام کیت آکوستیک است. این کیت شامل مجموعه‌ای از طبل‌ها و سنج‌هاست که روی پایه‌ها و اتصالات مختلفی نصب شده و در کنار یکدیگر نواخته می‌شوند. در ادامه هر یک از اجزای درام کیت را معرفی خواهیم کرد:

۱- طبل اسنر (Snare)

طبل کوچک یا طبل اسنر در دو طرف خود لایه‌ای پلاستیکی دارد و پوسته زیرین آن دارای سیم‌های کشیده شده است که همین ویژگی سبب ایجاد صدای تیز استاکاتو می‌شود. حساسیت طبل اسنر باعث می‌شود که نوازنده کنترل بیشتری بر فشار و حجم صدا داشته باشد.

(برای یافتن پاسخِ سوال بهترین ساز برای کودکان چیست ، مطالعه این مقاله می‌تواند به شما کمک کند)

۲- طبل بیس

بزرگ‌ترین طبل موجود در مجموعه درام‌ها طبل بیس یا درام بیس است که به طبل ضربه نیز شهرت دارد. این طبل روی زمین قرار می‌گیرد و با یک یا دو پدال توسط پای نوازنده نواخته می‌شود. این طبل صدای پرقدرتی را ایجاد می‌کند. طبل بأس همچنین به عنوان مشخص‌کننده و راهنمای گام موزیک استفاده می‌شود.

۳- هیت هت

هیت هت (جفت سِنج) شامل دو سنج است که روی یکدیگر قرار گرفته‌اند و از قسمت داخلی به یکدیگر وصل شده‌اند. این دو سنج توسط لوله به یک پدال متصل می‌شوند و هرگاه نوازنده پدال را فشار دهد، سنج‌ها به یکدیگر برخورد می‌کنند. همچنین این سنج‌ها توسط درام استیک (چوب) نیز نواخته می‌شوند.

۴- سِنج‌ها

آخرین قسمت از درام کیت، سِنج‌ها هستند که معمولاً در بالاترین نقطه نسبت به سایر اجزا قرار می‌گیرند. دو نوع رایج سنج‌هایی که در کیت استفاده می‌شود، سنج کراش و سنج راید است. سنج کراش دارای لبه‌های تقریباً نازکی است که هنگام ضربه صدای بلندی ایجاد می‌کند و کارکرد اصلی آن ایجاد صداست. سنج راید صدای ریتمیک پایدارتری را منتشر می‌کند و می‌توانند جایگزین هیت هت در تولید ضربات محکم و نافذ باشند.

۵- اجزای دیگر

درام کیت معمولاً از طبل‌های اضافی نیز استفاده می‌کند. تم‌ها طبل‌های سیلندری شبیه به طبل اسنر هستند، البته بدون سیم‌هایی که موجب ایجاد تنش در قسمت زیرین آن می‌شود. در درام کیت‌های کلاسیک، دوتم، تم بالا و تم متوسط، بالای طبل بأس قرار می‌گیرند. تم بالا از نظر ابعاد کوچک‌تر است و گام بالاتری را ایجاد می‌کند. تم متوسط مقادیری بزرگ‌تر است و صدای بیشتر و عمیق‌تری را تولید می‌کند. بسیاری از کیت‌ها دارای فلور تم یا تم پایین هستند که بزرگ‌ترند و به علت سایزشان مستقیم روی یک پایه روی زمین قرار می‌گیرند. فلور تم پایین‌ترین گام در بین تم ها را دارد.

درام کیت الکترونیک

یک جایگزین خوب برای درام کیت کلاسیک و سنتی، درام کیت الکترونیک است. طبل‌های الکترونیک جایگزین طبل‌های معمولی می‌شوند و آلیاژهای مورد استفاده در درام کیت الکترونیک متفاوت است. در این مدل درام، با هر ضربه‌ای که به طبل یا سنج وارد می‌شود، سیگنال الکترونیکی به سینت سایزر یا دستگاهی مشابه که در آن قرار دارد، ارسال می‌شود. پدهای درام الکترونیک معمولاً از نظر ظاهری همانند درام‌های معمولی است. همچنین مزیت‌های بیشتری نسبت به درام آکوستیک دارند.

نوازندگان توانایی کنترل حجم صدا حتی به هنگام استفاده از هدفون را دارند. همچنین درام کیت الکترونیک توانایی باز تولید طیف وسیع و متنوعی از اصوات را داراست و معمولاً از درام کیت‌های آکوستیک جمع و جورتر است. البته در مقایسه با درام آکوستیک معایبی هم دارند؛ یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها این است که این نوع درام‌ها از نوع آکوستیک گران‌تر هستند، به خصوص اگر قرار باشد تجهیزات مضاعفی برای تقویت صدا تهیه کنید. درام الکترونیک لزوماً تجربه مشابهی از یادگیری و نوازندگی درام آکوستیک ارائه نمی‌دهد و ممکن است واقعی و پویا به نظر نرسد.

هنگام خرید درام نکات زیر را در نظر داشته باشید:

• درام، سازی بسیار جاگیر است، به همین دلیل پیش از خرید توجه کنید که فضای لازم برای آن را در اختیار داشته باشید. در صورتی که دارای معضل جا و مکان مناسب هستید، شاید درام الکترونیک از آن جهت که کوچک‌تر است انتخاب بهتری برای شما باشد.
• نمی‌توانید به صورت مداوم درام خود را جابه‌جا کنید، هر بار سرهم کردن و باز کردن آن زمان‌بر است. این نکته را پیش از خرید مدنظر قرار دهید.
• یکی از مشکلاتی که درامرها معمولاً با آن مواجه هستند، تولید صدای زیاد ساز است. برای انتخاب محل تمرین جایی را انتخاب کنید که مزاحمتی برای کسی ایجاد نکند، در غیر این صورت درام الکترونیک به دلیل تنظیم صدا و یا حتی استفاده از هدفون انتخاب هوشمندانه‌تری است.
• در ادامه مبحث راهنمای خرید سازهای کوبه ای باید این نکته را بدانید که به طور کلی در انتخاب هر سازی، تناسب بین قد و جثه نوازنده و اندازه ساز مورد نظر اهمیت بسیاری دارد که درام نیز از این قاعده مستثنا نیست.
• از تهیه لوازم جانبی درام غافل نشوید. از کیفیت درام استیک (چوب)، ملت‌ها و سایر لوازم اطمینان حاصل کنید. درام استیک‌ها در سایزها و شکل‌های مختلف و متنوعی در بازار موجود است که شما باید مناسب‌ترین گزینه را انتخاب کنید.
• از آنجایی که درام‌ها معمولاً به صورت ایستاده نواخته می‌شوند، از کیفیت و قدرت چهار پایه و لوازمی که انواع طبل و سنج‌ها را به یکدیگر متصل می‌کند و همچنین راحتی صندلی محل نشستن درامر مطمئن شوید.

حتما بخوانید:

انواع سازهای کوبه ای

نکات خرید سه تار

راهنمای خرید سازهای کوبه ای شرقی

تنبک

تنبک یا دمبک از محبوب‌ترین سازهای کوبه ای خاورمیانه می‌باشد. دهانه آن بسیار نازک و از جنس چوب یا سفال است. این ساز به شکل افقی روی پای نوازنده قرار می‌گیرد و صدای حجیم و پرقدرتی تولید می‌کند. هنگام خرید تنبک و دایره لازم است به چند نکته توجه کنید. نخست اینکه چوب تنبک باید فاقد ترک‌خوردگی باشد. بهترین چوب مناسب برای ساخت تنبک چوب گردو و توت است. همچنین پوستی که روی ساز کشیده شده است، نباید شل باشد (چند میلی‌متر فرورفتگی عادی است). جنس پوست معمولاً از پوست بز، گوساله یا شتر است که البته کیفیت پوست شتر بهتر از سایرین است.

(چنانچه قصد تهیه بهترین مارک گیتار را دارید، مطالعه این مقاله می‌تواند به شما بسیار کمک کند)

دف

دف از انواع ساز کوبه ای ایرانی است که در موسیقی سنتی جایگاه ویژه‌ای دارد. این ساز از یک حلقه چوبی و پوستی که روی آن است ساخته می‌شود. دف را با نوک انگشتان می‌نوازند و تقریباً شبیه دایره ولی از آن بزرگ‌تر است. به طور کلی دف دارای اجزای مختلفی از جمله کلاف اصلی، پوست، حلقه‌ها و گل‌میخ‌هاست. هنگام خرید دف این نکات رو مورد توجه قرار دهید:

• هنگام خرید دف باید سطح نوازندگی خود را در نظر بگیرید. اگر برای نوازندگی دف مبتدی هستید، ساز با طوقی نازک‌تر تهیه کنید زیرا سبک‌تر است و دست شما دیرتر خسته می‌شود.
• به جنس روی طوق توجه کنید که دارای خاصیت عرق‌گیری باشد. جنس آن می‌تواند از پارچه، چرم پرزدار و یا پوست بز باشد. بهتر است از دف با پوست طبیعی مثل پوست بز استفاده کنید، البته این نوع دف هزینه بیشتری هم طلب می‌کند.
• صدای دف باید متناسب با سبک نوازندگی شما باشد. در افرادی که به صورت شلاقی و یا با نوک انگشتان می‌نوازند، میزان صدای دف متفاوت است.
• به میزان و فاصله زنجیرهای کنار طوقی دف دقت کنید زیرا در میزان صدای دف تأثیرگذار هستند.

سوالات متداول درباره راهنمای خرید سازهای کوبه ای

۱- ساز پرکاشن چیست؟

ساز پرکاشن که به آن ساز کوبه ای نیز گفته می‌شود، دسته‌ای از آلات موسیقی است که از طریق ضربه زدن و سائیدن دست، استیک یا بیتر تولید صدا و نوا می‌کند. این سازها معمولا برای به وجود آوردن ریتم طراحی شده‌اند و به صورت ترکیبی با سازهای دیگر نواخته می‌شوند اما بسیاری از آن‌ها نیز به تنهایی و برای تولید ملودی به کار می‌روند.

۲- سازهای کوبه ای ایرانی کدام است؟

از جمله محبوب‌ترین سازهای کوبه ای ایرانی می‌توان به تمبک، دف و دایره اشاره کرد. این سازها در موسیقی سنتی ایرانی کاربرد فراوانی دارند و به دلیل سهولت یادگیری، طرفداران بسیار زیادی دارند.

سخن پایانی

سازهای پرکاشن (کوبه ای) از جمله سازهای کمتر شناخته شده هستند که نقش بسیار مهمی را در اجراهای موسیقی زنده ایفا می‌کنند.ین سازها انواع گوناگونی دارند و عموما از آن‌ها برای ریتم سازی استفاده می‌شوند. در این مقاله راهنمای خرید سازهای کوبه ای، شما را با انواع مختلف سازهای کوبه ای شرقی و غربی و نکاتی آشنا کردیم که می‌توانید با در نظر گرفتن آن‌ها، امیدواریم بتوانید ساز مورد علاقه خود را آسان‌تر انتخاب نمائید.